Trots laat Michael zijn bijenkasten zien. De Oegandese jongen is sinds tien jaar imker. Wie beter kijkt ziet dat zijn rechterarm misvormd is en dat Michael deze arm niet kan gebruiken. ‘Gehandicapten staan in Oeganda aan de zijlijn, maar dankzij trainingen kunnen ze toch aan de slag, bijvoorbeeld als imker. ‘Dankzij de bijen kan Michael zijn handicap compenseren,’ vertelt Pieter Haveman, medewerker van Woord en Daad. Onlangs bezocht hij lokale partners in Oeganda en ontmoette hij verschillende boeren.
Bijen brengen verandering
‘Ik vond het mooi om de boeren te ontmoeten en met eigen ogen te zien en van hen te horen wat de bijen voor hen betekenen,’ blikt Pieter terug. ‘Het is bijzonder dat deze mensen, die in lemen hutten wonen, echt een beter leven krijgen dankzij de bijen. Ze kunnen bijvoorbeeld het schoolgeld voor hun kinderen betalen.’
Woord en Daad werkt met een aantal lokale partners samen om de boeren op het platteland van Oeganda te ondersteunen. Bijen vormen daarin een belangrijk onderdeel. De honing die deze kleine insecten produceren levert extra inkomsten op voor de boeren. Daarnaast zijn de bijen cruciaal in de bestuiving van de gewassen en beschermen ze de oogst tegen olifanten.
Vertekend beeld
‘Ik had al deze projecten op papier gezien, maar het blijft moeilijk om vanaf een document een beeld te krijgen van een project,’ vertelt Pieter. De projecten hebben een sterke business case als basis. ‘Het is mooi om te zien dat er echt dingen veranderen. De mensen zijn enthousiast en dankzij de steun die ze via ons krijgen kunnen deze projecten hun impact vergroten.’
Training voor boeren
Er zijn bijvoorbeeld twee trainingen ontwikkeld voor boeren om gezamenlijk op een veld bijenkasten te onderhouden. ‘Met die projecten maken ze echt het verschil. De boeren kunnen de training ook gebruiken om bij hun huis bijen te houden en de honing zelf te gebruiken.’
Andere bijenprojecten bieden kansen voor gehandicapten. Deze groep staat in Oeganda aan de zijlijn van de samenleving, maar via verschillende projecten worden zij getraind in bijenhouden. ‘Michael is één van de gehandicapte imkers die we ontmoet hebben. Dankzij de bijen kan hij zijn handicap compenseren.’
Data belangrijk voor partners
Tijdens het bezoek ging Pieter ook in gesprek met de partners over data. Data is een belangrijk onderdeel in de projecten van Woord en Daad. Met deze gegevens kunnen we de ontwikkeling in een project volgen en zien we of de gestelde doelen gehaald worden. Het is de taak van de PMEL’er om met deze cijfers te werken en hier conclusies uit te halen. Pieter is één van de PMEL’ers van Woord en Daad. ‘De verschillende rollen van data was voor mij een eyeopener. Vaak zijn de partners al geholpen met ondersteuning over hoe en wat ze moeten documenteren. Dat is relevante informatie, want dan weten ze waar ze staan. Ook voor het voortbestaan van hun projecten is dat belangrijk.’
Data geeft ook de lokale organisaties inzicht in het project. ‘We bezochten een project waar in een boek werd bijgehouden welk imker hoeveel honing aflevert en welke materialen hij gebruikt. Ons gesprek over data zette hen meteen aan het denken.’ De lokale PMEL’er kwam met vragen als: deze boer heeft een aantal bijenkasten, maar levert weinig honing af, hoe kan dat? En: deze boer heeft een aantal bijenkasten, maar in weinig kasten wonen bijen, wat is de oorzaak? De data geeft inzicht in de situatie, waardoor er gericht oplossingen gezocht kunnen worden. ‘Vaak zijn zaken onzichtbaar als er geen data is, daardoor blijven ook de oorzaken onder de oppervlakte. Als je weet wat er speelt, kun je vervolgens kijken wat er anders kan.’