Water in Rwenyawawa
Rwenyawawa is een klein dorp in het westen van Oeganda. De gemeenschap telt zo’n 850 zielen (153 huishoudens). Voor hun drinkwater gebruikten de inwoners vooral oppervlaktewater uit een onbeschermde bron. Waar de inwoners van omliggende dorpen gemiddeld zo’n 40 minuten per dag bezig zijn met water halen, besteden de inwoners van Rwenyawawa elke dag iets meer dan een uur (63 minuten) aan water halen. In de meeste dorpen in de regio zijn het de kinderen die verantwoordelijk zijn voor het vullen van de jerrycans. Met de bouw van de watertoren in 2019 is de toegang tot schoon drinkwater sterk verbeterd.
Gereduceerd tarief
In Rwenyawawa werden acht kwetsbare dorpelingen geselecteerd. Voor hen zijn de watertarieven gereduceerd. Gehandicapten en bejaarden staan er vaak helemaal alleen voor, maar door hun positie is het extra lastig om geld te verdienen. Voor deze groep kwetsbare mensen is prijs nog belangrijker bij het maken van een beslissing dan voor anderen. Door het tarief voor hen te reduceren wordt het voor hen aantrekkelijker om ook het schone water uit de toren te drinken.
De selectie van deze groep gebeurt altijd in samenspraak met de gemeenschap. Dat biedt meteen een mooie gelegenheid om voorlichting te geven. Tijdens deze sessies wordt bijvoorbeeld de positie van mensen met een beperking besproken om zo hun positie in de gemeenschap te verbeteren. Tegelijk is het belangrijk om goed uit te leggen waarom deze groep een korting krijgt. Na de voorlichting maken de dorpelingen een lijst met dorpsgenoten die volgens hen in aanmerking moeten komen voor de gereduceerde tarieven.
Betalen voor water
In juni 2019 werd de watertoren in Rwenyawawa in gebruik genomen. Dat was een feestelijk moment voor de dorpelingen. Maar betalen voor water terwijl je het eerst gratis kon halen, is een omschakeling. Een volle jerrycan kost 150 Oegandese shilling (zo’n 4 eurocent). Veruit de meeste mensen in de regio (86,7%) leven van de kleinschalige landbouw. Zij verbouwen voedsel en houden vee om hun eigen gezinnen te voeden. Slechts een klein deel van de oogst wordt verkocht voor wat extra inkomsten. De boeren verbouwen vooral bananen, die het hele jaar geteeld kunnen worden. Andere gewassen die één of twee keer per jaar geoogst worden zijn koffie, bonen en mais.
Nieuwe diensten en beroepen
Tijdens verschillende bijeenkomsten in de dorpen is uitgelegd hoe het systeem werkt en waarom het belangrijk is dat er betaald wordt voor het water. Alleen door het onderhoud van de torens te garanderen is de investering in de toren duurzaam. De opbrengsten van de toren worden onder andere gebruikt om een onderhoudsmonteur te betalen. Naast de onderhoudsmonteur komt er nog een nieuwe dienst bij in de dorpen. Bij één van de dorpswinkeltjes wordt een apparaat geïnstalleerd waar de bewoners het tegoed kunnen kopen en op hun tag kunnen laden. In aanloop naar het plaatsen van de toren zijn zowel de onderhoudsmonteurs als de winkeliers getraind in hun nieuwe taak.
Oude gewoontes…
Maar oude gewoontes slijten langzaam. Dankzij het digitale systeem is inzichtelijk hoeveel water er gekocht wordt. Na een periode van enkele maanden is de conclusie dat de verkoop van water in de droge maanden goed verloopt, maar dat in de regenperiode de mensen aanzienlijk minder water kopen. Een verklaring is dat de oude gewoonte om het oppervlaktewater te drinken de kop op steekt. Veel mensen moeten een keuze maken tussen het schone drinkwater kopen of het gratis oppervlaktewater halen. Financieel gezien is de tweede optie aantrekkelijk. Dat het prijskaartje van het oppervlaktewater kan bestaan uit gezondheidsklachten is minder bekend.
