Ontwikkelingssamenwerking delft in verkiezingstijd vaak het onderspit ten opzichte van andere verkiezingsthema’s. Ook tijdens de huidige verkiezingscampagne lijkt dit onderwerp weer een sluitpost voor politieke stokpaardjes te worden. En dat is jammer. Met een relatief klein budget voor ontwikkelingssamenwerking hebben we in veel kwetsbare gebieden namelijk een enorm positieve impact. Dit staat bij de komende verkiezingen op het spel. Laten we daarom opnieuw kiezen voor solidariteit, ook voor hen die zich buiten ons zichtveld bevinden.
Veel vooruitgang
De Nederlandse overheid financiert al sinds 1949 ontwikkelingsprojecten over de hele wereld, in landen waar mensen in grote kwetsbaarheid leven. Met dat geld is enorm veel vooruitgang geboekt. Zo is de kindersterfte wereldwijd nog nooit zo laag geweest als nu, zijn de rechtszekerheid en de corruptiebestrijding in veel landen toegenomen, hebben 2 miljard mensen inmiddels toegang gekregen tot veilig drinkwater, komen ziektes zoals polio en malaria veel minder voor en gaan er meer kinderen naar school dan ooit tevoren. Ogenschijnlijk kleine stapjes hebben ons tot dit punt gebracht. Kortom, er gebeuren ontzettend waardevolle dingen met het van oudsher zeer kleine budget voor ontwikkelingssamenwerking.
Tegenstrijdig
Tegelijkertijd is er de afgelopen jaren een merkwaardige tegenstrijdigheid ontstaan. Terwijl we als land steeds rijker worden, is ons ontwikkelingsbudget geleidelijk afgenomen. Dit kwam tot een dieptepunt onder het huidige demissionaire kabinet. Dit kabinet heeft besloten om de komende jaren 2,4 miljard euro te bezuinigen op ontwikkelingswerk.
Dit klinkt als een papieren realiteit. Maar wij hebben, als organisaties die actief zijn op het gebied van noodhulp en structurele ontwikkeling, de afgelopen jaren de harde realiteit gezien van teruglopende ontwikkelingsgelden. Terwijl rampen, mede door klimaatverandering, zich regelmatig blijven voordoen, neemt ons vermogen om hierop te reageren geleidelijk af. Het gevaar van deze radicale koerswijziging van de Nederlandse overheid is dat we mensen ver weg in de kou laten staan en dat we onszelf opsluiten achter onze dijken. Dit laatste is ook in geopolitiek opzicht geen goede strategie. Verder dreigt ontwikkelingswerk van jaren verloren te gaan als we nu het financieren daarvan terugschroeven.
Instabiliteit
En dat is een groot probleem. Achter begrotingen gaan echte levens schuil. Gezinnen in diepe armoede. Kinderen zonder de zorg die zij verdienen. Jongeren zonder perspectief. Soms lijken we dat als welvarend land weleens te vergeten. Ook uit de recente CPB-doorrekeningen van de verkiezingsprogramma’s blijkt dat ontwikkelingssamenwerking voor meerdere partijen de sluitpost is. Alsof dit geen gevolgen zou hebben. Die heeft dit beleid natuurlijk wel, maar die vaak desastreuze gevolgen spelen zich simpelweg buiten ons blikveld af.
De bittere realiteit is dat geopolitiek –het woord zegt het al: politiek op wereldniveau– zich niet beperkt tot landsgrenzen. Neem de instabiliteit in landen als de Democratische Republiek Congo en Sudan. Door een combinatie van armoede, politieke onrust en gewelddadig extremisme slaan miljoenen mensen op de vlucht. Deze instabiliteit raakt ook Europa; ze voedt migratiestromen en creëert voedingsbodems voor extremisme. Of neem een land als Libanon, dat miljoenen vluchtelingen opvangt die anders de gevaarlijke overtocht over de Middellandse Zee zouden maken. En verder ondervinden veel landen nu al de gevolgen van klimaatverandering door de enorme door mensen veroorzaakte uitstoot van broeikasgassen, vooral in rijke landen.
Kortom, achter politieke besluiten liggen levensverhalen verscholen. Verhalen van mensen die ver weg leven, maar ook verhalen waarvan wij zelf onderdeel zijn. We kunnen ons er niet aan onttrekken. Of de motivatie nu moreel of strategisch van aard is: betrokkenheid bij mensen in kwetsbare posities is broodnodig.
Internationale naastenliefde
Daarom kijken wij uit naar 29 oktober, de dag dat we ons als kiezers opnieuw mogen uitspreken over wie we als land willen zijn. Zowel binnen de Nederlandse grenzen als op het politieke wereldtoneel. Hoe mooi zou het zijn als we als rijk land zouden staan voor medemenselijkheid over grenzen heen. Dat de ander, dichtbij en ver weg, weer zou kunnen rekenen op ons als betrouwbare partner.
Laten we verder kijken dan papieren werkelijkheden. Laten we de gezichten van de mensen achter de bezuinigingen niet vergeten en opnieuw kiezen voor solidariteit, voor naastenliefde. Vanuit het besef dat ieder mens van waarde is, ook als hij of zij zich buiten ons blikveld bevindt.