Deze column verscheen ook op RD.nl op 26 april 2023.
Toen hij eens in een zware storm terecht kwam riep Newton de hulp van God in. Het schip werd gespaard, maar verschillende collega’s moesten de storm met de dood bekopen. John Newton zelf overleefde. Het bracht hem tot Bijbellezen en bidden en hij dacht steeds meer na over Gods bedoeling met de wereld. Na jaren nam hij openlijk afscheid van de slavenhandel en werd hij een van de voorvechters van de afschaffing van slavernij. Hij werd dominee en schreef het lied: ‘Amazing grace’.
Sinds ik het verhaal achter dit lied ken, zing ik het lied mogelijk met nog meer overgave. Newton, een man met bloed aan zijn handen, wist echt wat genade betekent. Hij zong:
‘Genade, zo oneindig groot.
Dat ik, die het niet verdien.
Het leven vond, want ik was dood.
En blind, maar nu kan ik zien.’
Slavenhandel is een thema waar veel over geschreven en gedebatteerd wordt.
Moeten we excuses aanbieden, en wanneer dan? Eerlijk is eerlijk, als je leest over de slavenpraktijken van toen, dan staat het schaamrood je op de kaken. Het is niet voor niets dat regeringsleiders steeds vaker excuses aanbieden voor het slavernijverleden van hun land. En terecht.
Kijk naar de handelspraktijken van vandaag. Er is nog steeds veel mis. Afgelopen jaar zag ik met eigen ogen in Bangladesh en Ethiopië dat uitbuiting van kinderen nog dagelijkse praktijk is. Deze rauwe werkelijkheid maakte voor mij weer duidelijk dat een wet in Nederland voor Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO) noodzakelijk is. Toch heeft het heel wat voeten in aarde om de urgentie van deze wet onder de aandacht te brengen bij politici en ondernemers. De regeldruk is al zo groot en als Europa niet voor deze wet gaat kan er zomaar een ongelijk speelveld optreden.
Laten we niet alleen naar politici en ondernemers wijzen maar ook onszelf eerlijk spiegelen. Want ons eigen consumptiegedrag heeft invloed op de realiteit van mensen verweg. Hoe was mijn koopgedrag de afgelopen maanden? Hoeveel mag het mij kosten om moeilijke keuzes te maken die bijdragen aan een rechtvaardige wereld? Welke storm moet er over mijn leven gaan om mijn blinde vlekken onder ogen te zien?
John Newton werd, in een tijd dat slavernij heel normaal was, een voorvechter voor de afschaffing van de slavernij. Anno 2023 zijn we het allemaal eens: wat daar gebeurde was afschuwelijk. Maar wat doen wij aan de onrechtvaardige praktijk van nu? Hoe voorkomen we dat onze kinderen en kleinkinderen over tientallen jaren hun excuses moeten aanbieden voor de uitbuiting van miljoenen mensen om ons consumptiegedrag in stand te houden?
Newton zou zeggen: om tot dat inzicht te komen heb je allereerst oneindige genade nodig. Dan word je van blind ziende.
En het kan niet niet anders of het zet aan tot actie en zingen.
Zingen van een lied dat draait om deze twee woorden: ‘Amazing grace’.
De auteur is directeur-bestuurder bij Woord en Daad.
Beeld: RD
