Dit is een artikel uit het Reformatorisch Dagblad (19 oktober 2021).
De afgelopen anderhalf jaar waren de wereldwijde online contacten verrijkend.
Het hielp me om de blik naar buiten te houden en de Nederlandse context te relativeren.
Het voorkwam dat ik in de Nederlandse bubbel zou blijven hangen en het wereldwijde perspectief uit het oog verloor. Althans, dat dacht ik…
Vanuit de warmte in Burkina Faso, met de toeterende auto’s die langs me razen en de ondergaande zon die met een gloedrode glans op mijn laptopscherm schijnt, moet ik bekennen: ik zat wel in de Nederlandse bubbel. Ik kom tot dat besef als ik reflecteer op m’n dag vol ontmoetingen en tegelijk de Nederlandse nieuwssites doorneem. Tijdens mijn verblijf in Burkina Faso word ik geconfronteerd met een puzzel die met de dag complexer wordt.
De Nederlandse bubbel spatte al wat uiteen voor vertrek. Voor een Afrika-reis heb je een negatieve testuitslag nodig, gevaccineerd of niet. In sommige landen moet je voorafgaand aan de reis een flink bedrag betalen voor een test die ze direct bij aankomst afnemen.
De test-business tiert welig in Afrika.
Na aankomst in Burkina Faso lees ik op de nieuwssites dat de coronapas in Nederland voorlopig gehandhaafd blijft. Wat je er ook van vindt: Afrika kom je er niet mee binnen.
De eerste vergaderdag in Burkina Faso start.
Tijdens een koffiepauze is vaccineren het onderwerp van gesprek.
‘Ben jij gevaccineerd?’, vragen ze me op de vrouw af.
Het antwoord wacht men niet af, een emotionele discussie barst los.
‘Het is voor ons bevreemdend het wereldwijde nieuws te volgen’, zegt Florentine, de coördinator van het netwerk in West-Afrika waar we mee samenwerken.
‘In wat voor wereld leven we? Weten mensen wel dat malaria hier nog steeds een van de grootste doodsoorzaken is? Vooral zwangere vrouwen en jonge kinderen vormen een groot risico.’ Florentine kan er niet over uit: ‘Waarom moet de hele wereld eerst corona krijgen voordat met haast maakt met een malariavaccin?’
De vraag blijft in de lucht hangen.
Waar in Nederland gediscussieerd wordt over de noodzaak van een derde coronaprik, hopen ze in Afrika op het terugdringen van sterfte door malaria.
Op zondag wordt in de kerkdienst het schooljaar geopend met dans, muziek en gerichte gebeden voor de minister, leerkrachten en studenten. De dominee preekt over Daniel die aan het koninklijke hof het aangepaste koninklijke dieet weigerde. Hij moedigt jongeren aan, zoals Daniel, niet zomaar gedachteloos het eten tot je te nemen. ‘Je buik kan een god worden. Bedenk bij elk stuk vlees dat je eet, dat er een dier wordt geslacht.’ De oproep verbaast me: ‘Waarom spreekt u juist deze jongeren, die al niet veel hebben, zo toe?’ vraag ik de predikant.
‘Allerlei gevaren liggen hier in de stad op de loer. Daarom roep ik op tot een sober en bewust leven’, antwoordt hij. Het Nederlandse nieuws meldt me: ‘Nederlanders op de vierde plek van de rijkste burgers.’ De oproep van deze Burkinese predikant zou in Nederland bewustwording op gang kunnen brengen van de gedachteloze keuzes die we vaak maken.
Net voor vertrek uit Burkina Faso bezoek ik de Minister van Onderwijs die vertelt over de grote uitdagingen van zijn land. ‘Ik wil de kwaliteit van het onderwijs verbeteren, heb mezelf hoge doelen gesteld, maar terreur werkt verlammend. Scholen sluiten noodgedwongen en op veilige plaatsen stromen klassen vol met kinderen van vluchtelingen. We moeten als maatschappelijk middenveld en overheid de krachten bundelen. Terug in m’n gastenverblijf lees ik over de ophef die Nederland is ontstaan over de schijnbaar betwiste onafhankelijkheid van uitgeverijen ten aanzien van de wensen van christelijke scholen.
Burkina Faso haalde me uit de Nederlandse bubbel. De confrontatie met Afrika laat elke dag de steeds complexer wordende puzzel zien.
De eerste puzzelstukjes heb ik.
Laten we het nieuws lezen met een wereldwijde bril en het vandaaruit op waarde schatten.
Laten we met mondiale visie onze politieke agenda opstellen en daarbinnen onze prioriteiten stellen.
Laten we met de kwetsbare naaste op ons netvlies ons oordeel vormen en zo onze keuzes maken.
Daarmee is de puzzel nog niet compleet maar worden de contouren zichtbaar.
Iedereen die nog een puzzelstukje kan aanreiken moedig ik aan dit te doen!
De auteur is directeur-bestuurder bij Woord en Daad.
Beeld AFP, Brian Ongoro
