‘Water is een probleem sinds ik 23 jaar geleden hier kwam wonen,’ vertelt Arinaitwe Pauline (45). Penlope Kinahiirwe (39) voegt toe: ‘Lange tijd waren er geen signalen van ontwikkeling. We hadden vuil drinkwater.’ Bij de watertoren van het dorp Rwenyawawa in West-Oeganda vertellen de vrouwen hoe schoon drinkwater hun levens veranderde.
Het dorpje telt ruim 800 inwoners. Water halen is vaak een taak voor kinderen. Zij haalden het water uit vervuilde poelen of de rivier. Een taak die de kinderen gemiddeld iets meer dan een uur per dag kostte. ‘De kinderen waren kwetsbaar,’ vertelt Musiimenta Molly (50) die erbij komt staan. Ze noemt fruit stelen van boeren als één van verleidingen die de kinderen onderweg tegenkomen. ‘Soms misten kinderen een dag school, omdat ze te laat terug waren en ze bang waren voor straf.’
Het vervuilde water heeft ook weerslag op de gezondheid van de mensen. Diarree, tyfus en andere ziektes kwamen veel voor. Arinaitwe lijdt aan een ziekte die haar zenuwstel heeft aangetast. Ze wijdt haar ziekte aan het drinken van vervuild water.
Schoon drinkwater
Met het project WaterTime gingen we in 2019 aan de slag om Rwenyawawa en andere dorpen in de regio van schoon drinkwater te voorzien. Bij het dorp werd een watertoren gebouwd. Een volle jerrycan (22 liter) kost 150 Oegandese shilling (3 eurocent). De prijs wordt zo laag mogelijk gehouden. Van de opbrengst worden reparaties en onderhoud van de watertoren betaald.
De inwoners kunnen bij de dorpswinkel een tag kopen waar ze tegoed op kunnen laden. Met dit tegoed kunnen ze water tappen bij de watertoren. Het water wat eruit komt is precies genoeg voor een jerrycan van 22 liter. Het is een slim systeem, want heeft iemand minder dan 22 liter water nodig? Dan gebruik je de stopknop en wordt het teveel afgeschreven bedrag weer teruggestort op de tag.
De vrouwen zijn bereid om voor het water te betalen en ze zien de voordelen. Door het schone water zijn ze gezonder. Toch kan het verleidelijk zijn om gratis oppervlaktewater of regenwater te gebruiken, vertelt Musiimenta. Ze haalt dagelijks water voor haar gezin. ‘Als het water duurder zou zijn, ga ik terug naar de Rushango rivier.’
Water en acceptatie
Bejaarden en mensen met een beperking hebben vaak geen inkomen. Voor hen is 150 shilling een hoog bedrag en is prijs nog belangrijker bij het maken van een beslissing. Tijdens een voorlichting werden de mensen uitgedaagd om zelf de meest kwetsbaren in hun gemeenschap aan te wijzen. Er werden acht mensen geselecteerd. Zij kunnen het water tegen een gereduceerd tarief kopen. Tegelijk werd tijdens deze voorlichting de positie van deze kwetsbare groep in de samenleving besproken. Op die manier werken we aan een inclusieve samenleving waarin ook bejaarden en mensen met een beperking geaccepteerd worden.
Zo brengt de watertoren meer dan schoon drink water. Het stimuleert een gelijkwaardige samenleving en het geeft de mensen eigenwaarde. Zoals Penlope het zegt: ‘We hebben nu het schoonste drinkwater in de omgeving en we hoeven het niet eens op te pompen! Andere dorpen die al schoon drinkwater hadden zijn jaloers op ons systeem.’ De grote voordelen van deze watertoren zijn het gemak, de snelheid (geen wachtrijen) en het niet hoeven pompen van water.
