Oud-Woord en Daadmedewerker schrijft boek over problemen Haïti
Een wrede en onbegrijpelijke ramp. Zo noemde de Amerikaanse president Obama de aardbeving op 12 januari 2010 die in 35 seconden meer dan 200.000 mensen op Haïti het leven ontnam. Marcel Catsburg, docent (internationale) strategische communicatie op de Christelijke Hogeschool Ede en eerder werkzaam voor Woord en Daad op Haïti, schreef een boek naar aanleiding van de ramp. Het recent verschenen ‘Grond zonder rust – breuklijnen in Haïtiaanse bodem’ is een uniek en overtuigend boek over de kwetsbaarheid van het Haïti van na de aardbeving.
Van 1991 tot 1996 woonde Catsburg samen met zijn vrouw Alieke en dochter Hannah op Haïti. ‘Ik werkte daar voor Parole & Action, de Haïtiaanse zusterorganisatie van Woord en Daad. Mijn werk toen zou je vandaag zoiets noemen als ‘bedrijfsjournalist’. Ik reisde langs alle projecten waar Woord & Daad steun aan verleende en interviewde er mensen, maakte foto’s en schreef daar verhalen over.’
Catsburg bezocht scholen en water- en irrigatieprojecten, deed mee aan alfabetiseringslessen, leerde hoe je een berghelling kon herbebossen, enz. ‘Maar vooral vond ik het belangrijk bij de mensen thuis te komen en met hen te praten over hun dagelijkse leven. Omdat ik tijdens mijn studie Frans al Creool had geleerd, kon ik goed met de Haïtianen communiceren.’
Verdriet over wat gebeurd was
Een half jaar na de aardbeving was Catsburg terug in Haïti. ‘Wat natuurlijk eerst opviel waren de ingestorte huizen, het puin dat nog overal aan de kant van de weg lag, het zwaargehavende nationale paleis, de beschadigde kathedraal en de tentenkampen die je overal in de stad aantrof. De stad zoals ik die me herinnerde, was verdwenen. Tegelijk leek het openbare leven zijn gang weer te gaan, maar in gesprekken met Haïtianen kwam het verdriet over wat er gebeurd was en wie ze verloren hadden eruit.’
De internationale solidariteit met Haïti was groot na de ramp, maar hoe kan het dat alle noodhulp en steun voor wederopbouw niet tot een ander en beter Haïti leidt, vroeg Catsburg zich af. De bevolking wordt tot op de dag van vandaag geteisterd door stijgende kosten voor levensonderhoud, gebrek aan brandstof, corruptie, bendegeweld en politiek en economisch wanbeleid. Duizenden demonstrerende burgers bepalen regelmatig het straatbeeld op Haïti en het land zakt steeds dieper weg in een crisis. De auteur gaat in zijn boek op zoek naar verklaringen waarom het land er na de aardbeving nog steeds zo slecht aan toe is.
Tekst gaat onder de foto verder.
Geen single-story
Grond zonder Rust vertelt het verhaal van Haïti en de Haïtianen vanaf het begin. Een verhaal dat gaat over Indianen die door de Spanjaarden worden verdreven en over de Fransen die van het eiland een werkkamp voor honderdduizenden slaven uit Afrika maakten. Maar het is ook het verhaal van de slavenopstand die hier een einde aan maakte. En van slaven die met succes in 1804 Franse, Engelse en Spaanse troepen versloegen.
Catsburg beschouwt het koloniale verleden als de belangrijkste oorzaak voor de huidige problemen in Haïti. Het boek bevat zeker geen single story, een eenzijdig verhaal over mensen of landen. Catsburg: ‘Ik wil graag een eerlijk verhaal vertellen over Haïti. In de hoop daarmee recht te doen aan de Haïtianen. Mijn boekt vertelt niet hét definitieve verhaal, het is mijn verhaal dat ik natuurlijk wel zo goed mogelijk onderbouwd heb. Alieke, mijn vrouw, heeft mij de afgelopen jaren veel ruimte gegeven om achter mijn boeken en laptop te zitten om dit boek te schrijven. Dat was erg fijn.
