Jonge ondernemers vinden waardig werk in crisistijd
‘Ik bewonder hun vastberadenheid om niet toe te geven, om te vechten, te overleven en weerstand te bieden.’ Arnaud Nandoh, communicatiemedewerker van Job Booster Burkina Faso, bezocht Dori. Een stad in Burkina Faso die door terroristen vrijwel volledig is afgesneden van de rest van het land. In deze stad ondersteunt Job Booster jongeren om een inkomen te verdienen. Arnaud reisde naar Dori om de jongeren te ontmoeten. Hij doet verslag vanuit een stad in de frontlinie.
Als we uit de helikopter stappen, maken de warme begroetingen snel plaats voor ernstige en bezorgde gezichten. De situatie in Dori drukt zwaar op de inwoners van de stad. De sfeer is beklemmend in deze bijna verstikkende hitte. Te midden van de bijna voelbare droogte staan nog maar een paar bomen.
Schaarste
Dori is een stad in het uiterste noorden van Burkina Faso en ligt in de Sahel-strook die landen als Mauritanië, Mali, Niger en Tsjaad omvat. Het is een overgangsgebied tussen woestijn en savanne. In de regenperiodes is landbouw mogelijk, maar het gebied kent ook lange periodes van droogte. De temperatuur in deze regio is verzengend, met uitschieters tot 41°C in de schaduw.
Onze reis brengt ons naar één van de moeilijkste regio’s van Burkina Faso. Moeilijk vanwege het klimaat, moeilijk vanwege het tekort aan drinkwater, moeilijk vanwege de schaarste aan energie, moeilijk vanwege de toegang tot bestaansmiddelen.
Extra moeilijk door de terroristische groepen die de toegangswegen naar de stad blokkeren. Het is confronterend om te zien hoe mijn landgenoten moeten overleven.
Afgesneden
Sinds 2015 is Burkina Faso het doelwit van gewapende, terroristische groepen. Twee miljoen ontheemden zoeken veiligheid in steden en andere delen van het land. Zo zoeken mensen uit omliggende dorpen veiligheid in Dori. Het land doet zijn best om weerstand te bieden aan de terroristische groepen, die er helaas in slagen om bepaalde regio’s van Burkina Faso te isoleren van de rest van het land.
Naar schatting hebben terroristen zo’n 40 procent van het land in handen. Daardoor kunnen ook hulporganisaties deze gebieden niet meer bereiken met humanitaire hulp. Dori is één van de steden die vrijwel volledig is afgesneden van de rest van het land. Op de Global Terrorism Index staat Burkina Faso op de tweede plaats, net achter Afghanistan. Daarmee is het land volgens deze ranglijst onveiliger dan Syrië, Irak of Mali.
Duizenden jongeren aan het werk
Het Job Booster-programma is één van de ontwikkelingsprojecten die gebruik mogen maken van de helikopters van het Wereldvoedselprogramma van de VN. Het Job Booster-programma werkt aan jeugdwerkgelegenheid in onder andere de regio’s Sahel, Centre-Nord en Est. Terroristen beheersen grote delen van deze regio’s. Woord en Daad werkt samen met jongerennetwerken en lobbyorganisatie SPONG. Dit deel van het Job Booster-programma wordt medegefinancierd door de Nederlandse ambassade in Ouagadougou. We startten in 2021 met de doelstelling om in drie jaar tijd 10.000 jongeren, waarvan ten minste 60 procent jonge vrouwen, te bereiken. Tot op heden heeft het project bijgedragen aan de opleiding van bijna 8.925 jongeren, driekwart van hen is vrouw. Daarnaast verdienen 5.618 jongeren, waarvan 73 procent vrouwen, een inkomen dankzij de ondersteuning door Job Booster.
VN-vlucht of militair konvooi
Met een VN-vlucht duurt de reis vanuit de hoofdstad Ouagadougou naar Dori ongeveer een uur. Een andere optie is met een konvooi onder militaire escorte van het Burkinese leger. In hun poging om de stad Dori te isoleren, hebben jihadisten de weg bezaaid met mijnen en explosieven. Onlangs probeerden terroristen de Naré-brug te vernietigen. Deze brug verbindt de stad Kaya met Dori. Als we aankomen in Dori wacht de bevolking van de stad al weken op het konvooi dat de stad moet bevoorraden met eerste levensbehoeften. Bij ons hotel, Sahel Hérbergement, in het centrum van de stad, komt al drie weken geen druppel water uit de kraan. De hotelgasten wassen zich met water dat in grote vaten wordt opgeslagen.
Extreme prijzen
Op straat is er nauwelijks verkeer. Iedereen is te voet. Niet voor het plezier of de sport, of om het milieu te beschermen, maar omdat het moet. Brandstof is zeer schaars. De tankstations moeten bevoorraad worden door het uitblijvende konvooi. Daardoor staan de tankstations leeg. Een liter benzine, die normaal 850 CFA (1,29 euro) kost, wordt momenteel in Dori verkocht voor 4.500 CFA (6,85 euro). De brandstof wordt afgemeten in plastic flessen verkocht. Onze collega Jacob Sawadogo, regionaal coördinator voor Job Booster in Dori, kocht twee flessen voor 14.000 CFA (21 euro). Normaal is de prijs 2.550 CFA (3,88 euro). Benzine is soms goud waard in deze stad.
Rolmodel
In deze stad wonen jonge mensen die iets van hun leven proberen te maken. We bezoeken de dertigjarige Dame Kinda, moeder van drie kinderen en eigenaar van een supermarkt. Ze volgde een training in ondernemerschap en financiële geletterdheid.
Volgens de coach die haar begeleidde is ze een rolmodel voor andere mensen. Narcisse Sawadogo hoopt dat de vrede snel terugkeert in Dori. ‘De bevolking wacht al weken op het konvooi dat de stad moet bevoorraden.’
De jonge ondernemer sloot met steun vanuit Job Booster een lening af bij de lokale bank Caisse Populaire. Ze investeerde het geld en betaalde de lening in recordtijd terug. Daarna sloot ze een tweede lening af om te investeren in de catering bij haar supermarkt. Tegenwoordig heeft ze naast de supermarkt ook een fastfoodrestaurant.
Vertrouwen
Hoewel niets erop wijst, vertrouwt Dame Kinda erop dat de rust zal terugkeren in de stad. Dat het leven weer normaal zal worden. Ze vertelt dat die levenshouding mede te danken is aan programma’s zoals Job Booster, die een mentaliteitsverandering in gang zetten en de jongeren doorzettingsvermogen leren. Zodat ze succes kunnen hebben en de hoop blijft leven. Ik bewonder deze ondernemer dat ze door blijft gaan.
We bezoeken een tweede ondernemer. Narcisse Sawadogo is een vakman. Hij maakt reclameborden en posters. De 35-jarige Narcisse is vader van twee kinderen. Door de situatie in de stad komen er nog maar mondjesmaat klanten. Ook is het steeds lastiger om materialen in te kopen. Narcisse volgde trainingen in marketing en financiële geletterdheid.
Hij vertelt dat hij dankzij die trainingen strategieën leerde bedenken om het kleine aantal klanten dat er nog in de stad is naar zijn winkel te trekken. Zijn klantenkring bestaat voornamelijk uit bedrijven uit de stad en internationale organisaties die activiteiten in de stad uitvoeren. Evenementen zijn er niet meer in Dori.
Hopen op verandering
Ondanks de steeds nijpendere situatie lukt het Narcisse om voor zijn gezin te zorgen. Zijn oudste dochter kan nog naar school. De drukker droomt ervan dat de vrede terugkeert in de stad, zodat hij in alle rust zijn bedrijf kan voortzetten. Ik realiseer me dat hoe langer de situatie duurt, hoe minder klandizie hij heeft. Zonder klanten kan Narcisse niet voor zijn gezin zorgen.
Tijdens de terugreis met de VN-vlucht naar Ouagadougou kijk ik uit het raam, maar van het langverwachte konvooi is nog geen spoor te bekennen. Ik ben dankbaar dat ik samen met het Job Booster-team jongeren in Dori kan ondersteunen. Ik bedenk me dat de jonge ondernemers die ik in Dori ontmoette een voorbeeld zijn voor anderen. Van hun veerkracht en toewijding kunnen andere jongeren in regio’s waar het leven minder zwaar is nog veel leren. Kan ik ook nog veel leren. Ik bewonder hun vastberadenheid om niet toe te geven, maar om te vechten, om te overleven en weerstand te bieden. Hoop dóet niet leven, maar hoop ís leven.
