Vrouwen in Burkina Faso kunnen geen land erven of eigen waterputten hebben. Toch vormen zij de overgrote meerderheid van de agrarische arbeidskrachten in het land. In het Drops4Crops-project werken we samen met de Nederlandse overheid (RVO) en lokale partnerorganisaties aan het versterken van vrouwelijke boeren. De boerinnen verminderen het watergebruik en verbeteren hun inkomen door landpacht en goede landbouwpraktijken.
“Ik heb mijn perceel geëgaliseerd en organisch materiaal aan de grond toegevoegd. Hierdoor groeien er uien en aardappelen”, zegt Marietou Sana. Zij is een van de vrouwen die nu recht heeft op een stuk grond. Ze verbouwt voedselgewassen bij haar huis in een dorp ten noorden van Ouagadougou, de hoofdstad van Burkina Faso. In de loop der jaren heeft ze zich gevestigd als een volwaardige boerin. “Ik ploeg, zaai, schep, geef de planten water, spuit biopesticide, oogst, sla de gewassen op en breng ze naar de markt”, legt ze uit.
In het kader van het Drops4Crops-project heeft Marietou deelgenomen aan een training over landbouw- en irrigatietechnieken. “Ik weet dat uien in andere landen 90 tot 100 ton per hectare opbrengen. Ik ben ervan overtuigd dat we met ons nieuwe irrigatiesysteem, verbeteringen in de capaciteitsopbouw, technische ondersteuning en advies en vooral de beschikbaarheid van land deze aantallen ook kunnen halen en een voorbeeld kunnen worden voor mijn collega’s in andere regio’s.”
Pacht op lange termijn
Het regenseizoen in Burkina Faso is kort en de locaties voor landbouw zijn beperkt. Kleine boeren doen de meeste landbouw op percelen van een paar hectare. Het is moeilijk om daar voldoende inkomen uit te halen en het biedt weinig mogelijkheden om uit de armoede te komen. Een uitweg uit deze vicieuze cirkel is dat boeren zich aansluiten bij coöperaties en gezamenlijk investeren in de ontwikkeling van hun percelen en het agro-voedselsysteem. Een dergelijke coöperatie is de Association Professionell des Maraichers du Yantenga (ASMPY). Deze coöperatie onderhandelt met landeigenaren en stelt pachtcontracten voor 10 jaar op voor de lokale gemeenschappen. In tegenstelling tot de gebruikelijke gewoonten voor grondbezit krijgen hier ook vrouwen en jongeren landrechten. In Burkina Faso werken veel vrouwen en jongeren in de landbouwsector, maar niet als ondernemers.
Marietou is dankbaar voor de kans om haar perceel te exploiteren. “Het is een uitdagende activiteit voor mij. Ik ben er trots op dat ik kan bijdragen aan mijn gemeenschap en familie. Dankzij deze activiteit kan ik onafhankelijk zijn en bijdragen aan de uitgaven van mijn gezin. Bovendien kan ik zo deelnemen aan beslissingen van het gezin.”
Irrigatiesysteem
De aanleg van een irrigatiesysteem verhoogde de productiviteit van de boerinnen tijdens het droge seizoen. Dankzij nieuwe putten kon het hele landbouwgebied worden uitgebreid. Ook hebben microberegeningsstroken de bestaande irrigatiekanalen vervangen. Volgens Marietou verhoogt dit verbeterde irrigatiesysteem de vochtigheidsdiepte van de grond. “Ik hoef niet langer emmers te dragen om de gewassen water te geven. Daardoor heb ik meer tijd om aan andere dingen te besteden, zoals het verhogen van hagen die de windsnelheid en de evapotranspiratie van het perceel verminderen.” Daardoor steeg de waterefficiëntie op haar perceel van 2 naar 4,75 kilo gewas per kubieke meter water.
Zelfstandig
Marietou is graag zelfstandig ondernemer: “Ik heb een opleiding gevolgd over goede landbouwpraktijken. Daardoor kon ik meer gewassen verbouwen op mijn perceel en mijn inkomen verhogen. Hopelijk breidt Drops4Crops het project uit.” Ze voegt eraan toe: “Het zou ons in staat stellen onze productiegebieden verder uit te breiden en onze bedrijfscapaciteit te vergroten. Het zou ons autonomer maken en we zouden betere agrarische ondernemers kunnen worden.”
Het project heeft haar financiële onafhankelijkheid, autonomie en meer waardigheid gebracht. En daar blijft het niet bij. Vrouwen in Burkina Faso kunnen geen land erven en geen eigen waterputten hebben. Volgens Marietou is dit project van vitaal belang voor de ontwikkeling van alle vrouwen in haar land. “We hebben hier een verantwoordelijkheid, vooral voor meisjes. Ik droom ervan dat al deze uitdagingen worden aangegaan”, zegt ze gepassioneerd.
Meer productie
Mahamady Ouedraogo is de coördinator van het Drops4Corps-project. Hij werkt voor de boerencoöperatie ASPMY. Hij juicht het toe dat vrouwen bij het landbeheer worden betrokken. “Vrouwen vertegenwoordigen bijna 80 procent van de agrarische arbeidskrachten in Burkina Faso. Zij hebben een belangrijke rol te spelen in de toekomstige ontwikkeling van ons land.” Uit statistieken over gewasopbrengsten blijkt dat de door vrouwen gerunde percelen meer uien en aardappelen produceren dan de door mannen gerunde percelen.
Sommige door vrouwen gerunde percelen leveren 30 ton per hectare op. Wat verklaart dit verschil? Mahamady weet het antwoord: “Ze werken op kleine oppervlakten met een enorme gedrevenheid en ijver. Daardoor passen ze over het algemeen goede productiepraktijken toe bij het waterbeheer, brengen ze voldoende compost aan en zorgen ze voor onderhoud en regelmatige controle”.
Dit artikel is overgenomen met toestemming van de RVO – december 2022
