Duizenden mensen in Tigray (Noord-Ethiopië) kregen de afgelopen jaren toegang tot schoon drinkwater. Toen brak in november 2020 een burgeroorlog uit, waardoor het project stil kwam te liggen. Henok Aregay Gebremariam, regiocoördinator bij partnerorganisatie DOT, vertelt over de oorlogsjaren en de blijvende verandering die het waterproject in gang zette.
Henok heeft nauwelijks woorden om de impact van de oorlog te verwoorden. ‘Hoe kan ik omschrijven hoe donker duisternis is?’ Chronisch zieken krijgen geen medicijnen meer. Kankerpatiënten kunnen niet behandeld worden. Kinderen die in 2020 naar school zouden gaan, zitten al ruim twee jaar thuis. Jongeren die een universitaire studie zouden beginnen, wachten nog tot de universiteit open gaat.
‘Zou je een dag zonder je smartphone kunnen? Stel dat je twee jaar geen internet, geen telefoonverbinding hebt. Je kunt je familie, je zoon, je zus, niet bellen. Dat gebeurde. Geen voedsel, geen medicijnen, geen onderwijs, geen communicatie, geen bankverkeer, geen transport.’
Duurzaam schoon drinkwater
Sinds 2016 werkt Woord en Daad samen met AFAS Foundation en lokale organisaties aan een duurzaam drinkwatersysteem in Tigray. De regio telde duizenden waterpunten waar geen druppel schoon drinkwater uitkwam. De oorzaak: onvoldoende en ongeorganiseerd onderhoud. De overheidsdienst die het onderhoud zou moeten doen heeft te weinig capaciteit, waardoor sommige waterpunten jaren droog staan.
Met iWET introduceerden we een model waarbij onderhoud en reparaties van de waterpunten worden uitgevoerd door ondernemers. Deze ondernemers krijgen vanuit watercomités in de gemeenschappen betaald voor het werk dat ze doen. De overheid heeft hierin een ondersteunende rol. Toen de burgeroorlog uitbrak kwam het project tot stilstand.
Innerlijke motivatie
De impact zoals Henok die omschrijft had ook grote gevolgen voor het project. Plattelandsgebieden, die al lastig bereikbaar waren, werden onbereikbaar. ‘Als we de ondernemers voorheen eens in de twee weken bezochten, werd dat eens in de twee maanden.’
Ook voor de ondernemers brak een moeilijke periode aan. Sommige ondernemers moesten vluchten naar de stad. Werkplaatsen werden geplunderd. ‘Ondanks dat we met sommige ondernemers een jaar geen contact hadden, waren ze er nog,’ vertelt Henok. ‘De ondernemers hadden twee jaar geen inkomen. Toch gingen ze door met hun werk, vanuit een innerlijke motivatie dat gemeenschappen drinkwater nodig hebben.’
Vertrouwen
Sommige ondernemers verkochten sanitaire producten, zoals zeep, om hun inkomen te vergroten. Daarnaast kwam er door het conflict een grote stroom ontheemden (binnenlandse vluchtelingen) op gang. De waterondernemers werden ingeschakeld om de watervoorziening in de kampen aan te leggen, waarmee ze hun inkomen vergroten. In het najaar van 2022 bereikten de strijdende partijen een vredesakkoord.
De watercomités hebben tekort aan geld om de ondernemers te betalen. De ondernemers hebben tekort aan reserveonderdelen en brandstof. De overheid focust op een snel herstel van de beschadigde waterpunten. Desondanks ziet Henok positieve signalen. ‘De overheid heeft het model geaccepteerd, de watercomités zijn geïnteresseerd in het model en de ondernemers verdienen een inkomen. Ik heb vertrouwen in de systeemverandering die we in gang gezet hebben.’
