Beeld: Project Maji
Wat denkt u, bij het lezen van de titel, dat deze dingen met elkaar te maken hebben? Wellicht zijn dit voor ons twee dingen die goed naast elkaar kunnen bestaan, maar voor een Oegandees is dit niet zomaar vanzelfsprekend. Ik zal proberen uit te leggen waarom.
Om de link hiertussen te begrijpen is er allereerst de vraag: waarom komt er bij ons schoon drinkwater uit de kraan?
Nu zult u zeggen, omdat wij de rekening aan het waterbedrijf betalen en die zorgt vervolgens voor (preventief) onderhoud en waarborgt de kwaliteit van ons drinkwater. Daarnaast is er wet- en regelgeving die deze drinkwaterbedrijven reguleren, omdat water een publiek goed is. Zo beschouwd betaalt u dus voor een service die wordt geleverd in ruil waarvoor u schoon drinkwater ontvangt.
Precies dit – water zien als een service in plaats van een product – is allerminst vanzelfsprekend in bijvoorbeeld een religieus land als Oeganda. ‘Water ontvang je toch van God, waarom zou je er dan voor moeten betalen?’ is een veel gehoorde vraag in de gemeenschappen waar Woord en Daad met haar lokale partners werkt aan drinkwatervoorzieningen. Inderdaad, dat klopt als water gezien wordt als product. Het is niet voor niets een publiek goed. Maar het is het onderhoud waar je een prijs voor betaalt. En dit is echt een nieuwe manier van denken als je gewend bent het water om niet uit de rivier te halen.
Als u wel eens in Afrika bent geweest of er over hebt gelezen, hebt u vast wel eens kapotte handpompen of drinkwatersystemen zien staan. Deze worden ook wel eens ruwweg aangeduid als de system graveyard – systemen begraafplaats. In Oeganda zijn 85% van de systemen functioneel (Sector Performance Report, 2019), mede dankzij een goed beleid op papier. Maar om iedereen toegang tot drinkwater te blijven verschaffen, is het de kunst dit percentage niet alleen te stabiliseren, maar ook te laten stijgen.
In juni van dit jaar kwamen we daarom met alle drinkwateractoren samen om juist dit probleem gezamenlijk te analyseren. Hieruit volgden drie richtingen waar we binnen het drinkwaterproject op in zullen inzetten:
- We willen gezamenlijk met de lokale autoriteiten een bewustwordingspakket vaststellen. Daarin komen betalingsbereidheid, het belang van het toevoegen van chlorine voor de waterkwaliteit, de waterprijs en de voor- en nadelen van de watervoorziening aan de orde.
- Religieuze, traditionele en politieke leiders willen we betrekken in de bewustwording omtrent water als een service te zien. Daarmee wordt er een eenduidige boodschap gecommuniceerd richting de bevolking.
- We willen inzetten op het versterken van wateractoren, die handen en voeten moeten geven aan het overheidsbeleid op het gebied van onderhoud van drinkwatervoorzieningen.
Alleen als we naast het realiseren van drinkwatervoorzieningen, inzetten op verbetering van de hele drinkwatersector kunnen we ook op de lange termijn een zinvolle bijdrage leveren aan het realiseren van toegang tot schoon drinkwater voor elke Oegandees!
Over de auteur
Nelline Roest-Boers is onder andere projectleider van het WaterTime project in Oeganda. In haar werkzaamheden voor dit project valt het haar op dat er in Oeganda anders gedacht wordt over de beschikbaarheid van drinkwater dan in Nederland. In deze column geeft ze een inkijkje in haar inspanningen om schoon drinkwater te realiseren in Oeganda.
