De meeste boeren staan het liefst met hun voeten in de klei en het hoofd in de wind, of tenminste op de tractor. Binnen achter de computer cijfers bekijken, is over het algemeen niet hun hobby. Dat heb ik de afgelopen zeven jaar bij mijn vorige baan geleerd over gebruik van digitale tools in de Nederlandse landbouwsector. In Nederland wordt al ruim dertig jaar gewerkt aan software voor boerenbedrijven. Nederlandse boeren lopen voorop in het gebruik hiervan in Europa en zeker in de wereld. Toch is er nog steeds een flink aantal dat er nog niet aan begonnen is en als digitale tools niet goed werken of onduidelijk zijn, worden ze snel ‘uit het raam gegooid’.
Werkervaring in de ijskast?
Het duurt dus nog wel 50 jaar voordat we dit soort technieken breed kunnen inzetten voor boeren in het Zuiden dacht ik toen ik bij Woord en Daad aan de slag ging. De bedrijfjes in het zuiden zijn veel te klein, je hebt een computer, smartphone of ten minste een mobiele telefoon nodig. Er moet betrouwbare stroomvoorziening zijn, om nog maar niet te spreken van (betrouwbare) internetverbindingen. Het heeft bij ons in het Noorden eeuwen geduurd, dus dat zal in het Zuiden ook wel zo zijn. Mijn werkervaring van de afgelopen jaren kan dus wel even in de ijskast. En meer van dat soort vooroordelen…
Digitale revolutie in Afrika
Want, sinds mijn eerste werkdag vier weken geleden, zie ik dat er een digitale revolutie in het Zuiden lijkt plaats te vinden. In 2019 waren er minsten 390 verschillende aanbieders van software voor boeren actief in Afrika. En het groeit enorm snel, want 60% daarvan waren opgericht tussen 2015 en 2018 en 20% zelfs in 2018. 13% van alle kleinschalige boeren was al geregistreerd bij één van deze systemen. De meeste bedrijven zijn gevestigd in het oosten van Afrika, met name in Kenia. En die cijfers zijn dus alweer twee jaar oud.
De applicaties focussen zich op verschillende thema’s. Adviesdiensten (bijvoorbeeld een sms wanneer en hoeveel mest op je land te brengen), marktplaatsen, koppelen aan financiële diensten zoals leningen, ketenbeheer om te zorgen dat producten van de boer naar de consument komen en platforms die diepgaande analyses doen. Het meest verspreid zijn de adviesdiensten.
Platform voor kleinschalige boeren
Veel mogelijkheden dus, maar ook vragen. Wie betaalt deze applicaties? Van wie wordt de data, want: data=macht? Hoe voorkom je grotere kloven tussen groepen (jong, oud, vrouw, man, arm, rijk)? Op deze vragen is het antwoord nog niet duidelijk en daar zullen we gezamenlijk naar moeten zoeken.
Daar gaan we dus bij Woord en Daad de komende tijd heel actief mee aan de slag. Samen met een consortium van partners willen we een platform ontwikkelen dat diensten combineert, aansluit bij de situatie van de kleinschalige boeren en waarbij de boeren eigenaar blijven van de data. Ik heb er zin in!
Over de auteur
Abram het Lam werkt als Project Expert binnen het programma Inclusive Agribusiness. Hij heeft veel inhoudelijke kennis over de agrarische sector en over ICT-toepassingen in het bijzonder.
